Jak działają mikrofale?

W dużym uproszczeniu, podgrzewanie w kuchence mikrofalowej polega na wprowadzaniu w ruch przez mikrofale cząsteczek wody znajdujących się w potrawie. Cząsteczki drgając ocierają się o siebie, wskutek czego wytwarza się ciepło, gotujące lub podgrzewające danie. Dlatego też tak istotny jest dobór naczyń, z których planujemy korzystać w kuchence mikrofalowej. Powinny one w maksymalny sposób przepuszczać promieniowanie mikrofalówki, wtedy możemy mieć pewność najwyższej efektywności urządzenia. W przeciwnym wypadku, to naczynie będzie pochłaniać fale i się nagrzewać, pozostawiając danie chłodne.

Jakie naczynia do mikrofalówki?

Przed włożeniem czegokolwiek do komory mikrofalówki, najlepiej jest sprawdzić etykietę naczynia, w którym chcemy podgrzewać danie. Większość producentów podaje na niej informacje, czy naczynie jest przystosowane do użytku w kuchence mikrofalowej. Jeśli jednak nie możemy znaleźć takiej jednoznacznej informacji na produkcie, warto wiedzieć jakie naczynia nadają się do podgrzewania w kuchenkach tego typu. Oto podstawowe materiały, z jakich powinny być wykonane:

• Szkło – doskonale przewodzi fale mikrofalowe, pod warunkiem, że nie ma metalowych zdobień, szlaczków, wzorów. Nie zaleca się też używania szkła kolorowego i delikatnego, o cienkich ściankach, bowiem tego typu naczynia mogą szybko się nagrzewać od gorącej potrawy, a skrajnych przypadkach nawet popękać. Dobrym pomysłem jest za to korzystanie ze szkła termoodpornego.
• Ceramika – również nadaje się do podgrzewania w mikrofalówce, dobrze przewodzi promieniowanie, wolno się nagrzewa od ciepłej potrawy. Podobnie jak w przypadku szkła, nie może być zdobiona. To samo dotyczy porcelany – najlepiej by była biała, bez, zawierających w swym składzie metal, ozdób.
• Drewno – fale mikrofalowe przenikają przez nie bez większych problemów, jednak samo gotowanie czy przechowywanie, szczególnie płynnych potraw, w drewnianych pojemnikach nie jest wskazane. Wilgoć i woda może wnikać w drewno, powodując niszczenie naczynia. Z tego samego względu, w mikrofali można używać drewniane łopatki czy łyżki, jednak nie zaleca się długotrwałego ich przetrzymywania w potrawie.
• Plastik - większość naczyń wykonanych z tego surowca może być z powodzeniem stosowana w mikrofalówkach, chyba, że producent wyraźnie tego zabrania. Może się bowiem okazać, że surowiec użyty do produkcji plastikowego pojemnika nie wytrzyma zbyt wysokiej temperatury powstałej w komorze kuchenki. Warto wiedzieć, że w pojemnikach wykonanych z tworzyw sztucznych wolno co najwyżej rozmrażać potrawy za pomocą mikrofal lub podgrzewać do niezbyt wysokich temperatur. Gotowanie raczej nie jest wskazane ze względu na ryzyko stopienia tworzywa, z jakiego są wykonane.
• Papier – o ile jest to zwykły papier, tzn. niczym nie jest zdobiony ani woskowany, może być wykorzystywany do podgrzewania w kuchenkach mikrofalowych. Nie dziwi więc fakt, że dużo gotowych dań przeznaczonych do podgrzewania w mikrofalówkach serwowanych jest w sklepach na papierowych tackach czy w kartonowych pudełkach.
• Dedykowane metalowe naczynia – wbrew obiegowym opiniom niektóre przedmioty i naczynia wykonane z metalu można umieszczać we wnętrzu kuchenki mikrofalowej, pod warunkiem, że będą to jednolite, płaskie talerze lub tacki. Metal nie przewodzi fal, przeciwnie – odbija je, dlatego, jeśli chcemy, by potrawa się nagrzała, naczynie musi być otwarte i płytkie, bowiem przez wysokie ścianki energia nie byłaby w stanie przenikać do dania. Najczęściej jednak producenci sprzętu AGD zalecają używanie tego typu naczyń (np. talerzy Crisp) wyłącznie w trybie kombinowanym lub w trybie grilla. Korzystanie z nich, kiedy uruchamiamy same mikrofale może prowdzić do powstawania prądów wirowych. Dokładnie takie zalecenie w instrukcjach obsługi swoich mikrofalówek podaje marka Bosch.

Czego nie wkładać do mikrofalówki?

• Plastikowe pojemniki - Przedmioty wykonane z plastiku nie powinny być użytkowane w kuchenkach mikrofalowych. Pod wpływem wysokiej temperatury, plastik zacznie się topić i może zmieszać się z podgrzewanym jedzeniem. Topiący się plastik nie tylko pobrudzi wnętrze mikrofali, ale może również wytwarzać substancje rakotwórcze. Do mikrofali można wkładać jedynie plastikowe pojemniki, które posiadają wyraźne oznaczenie, że mogą być stosowane w kuchenkach mikrofalowych.
• Metalowe sztućce, garnki i zamkniecia - zmienne pole elektromagnetyczne wywołuje w metalu prądy wirowe, które zwiększają jego temperaturę. Może to doprowadzić do iskrzenia, a nawet zapalenia podgrzewanych produktów – zwłaszcza jeśli metalowy przedmiot ma mocno zarysowane brzegi oraz ostre krawędzie (np. widelec). Szczególnie nebezpieczne mogą okazać się małe metalowe elementy, takie jak zakrętki, metalowe ramki na naczyniach, niewielkie metalowe zamkniecia.

"Co się stanie, gdy do ku­chenki włożymy metalo­wy przedmiot? Zmienne pole elektromagnetyczne wytworzy w metalu prądy wirowe, które zwiększą jego temperaturę – od po­wierzchni ogrzeje się wte­dy powietrze w komorze, a więc zwiększy się jego ci­śnienie. Może to spowodo­wać większy lub mniejszy wybuch. Na ogół jednak włożone do kuchenki me­talowe przedmioty, niema­jące mocno zarysowanych brzegów, nie powodują tak dramatycznych efektów."

prof. dr hab. Jan Mostowski z Instytutu Fizyki PAN, „Świat Nauki" nr 10/2008; https://www.swiatnauki.pl/8,697.html.

• Folia aluminiowa - Podobnie, jak w przypadku metalu, umieszczenie w mikrofali folii aluminiowej może spowodować iskrzenie i doprowadzić do jej zapalenia. Wszystkie potrawy zawinięte w folię aluminiową, nie są bezpośrednio nagrzewane przez mikrofale.
• Styropian - Zazwyczaj jedzenie na wynos pakowane jest w pojemniki styropianowe, które mają utrzymać ciepłotę lub schłodzić produkty żywnościowe. Takie pojemniki nie mogą być jednak użytkowane w kuchence mikrofalowej. Pod wpływem wysokiej temperatury styropian może zacząć się topić, uwalniając do żywności bardzo niebezpieczne dla zdrowia toksyny.
• Papierowe torby - O ile torebki na popcorn są przystosowane do użytkowania w kuchence mikrofalowej, to już zwykłych papierowych toreb na żywność nie powinniśmy wkładać do mikrofali. Pod wpływem wysokiej temperatury mogą uwalniać się z nich opary i toksyny, które mogą nawet wybuchać płomieniami.
• Pozłacana zastawa stołowa - Do kuchenki mikrofalowej nie powinniśmy również wkładać pozłacanych lub posrebrzanych talerzy. Mikrofale nie działają na metale, ale wywołują w nich prądy wirowe. W rezultacie przedmioty się nagrzewają i mogą spowodować iskrzenia.
• Zamknięte pojemniki - Zanim włożymy pojemnik do mikrofalówki, musimy pamiętać, aby ściągnąć z niego pokrywkę. To samo dotyczy słoików i butelek, które powinny być wkładane do kuchenki mikrofalowej bez nakrętek. Podczas podgrzewania zwiększa się ciśnienie w naczyniu, które może doprowadzić do rozerwania go i ubrudzenia całej kuchenki.

Więcej informacji o pojemnikach i naczyniach do gotowania i jedzenia w mikrofali znajdziecie w artykule https://www.maxkuchnie.pl/artykuly/dlaczego-garnki-wykonuje-sie-z-metalu-a-talerze-z-porcelany-3003.html