Projektując kuchnię swoich marzeń, musimy wziąć pod uwagę zarówno jej wygląd, jak i funkcjonalność. Zasady ergonomii w kuchni mówią nam o tym, jak zaaranżować pomieszczenie, by zapewnić sobie komfort pracy podczas wykonywania codziennych obowiązków. Poznaj najważniejsze zasady kuchennej ergonomii i sprawdź, jak zaplanować układ zabudowy oraz sprzętów AGD i jakie meble, systemy i urządzenia wybrać, by cieszyć się maksymalną wygodą.

Czym jest ergonomia w kuchni?

Ergonomia pracy w kuchni wynika z kilku czynników, wśród których najważniejszy jest wybór mebli i sprzętów AGD, jak również ich rodzaj, umiejscowienie i rozmieszczenie względem siebie. Ale niezwykle ważną rolę odgrywa też oświetlenie, a także organizacja przechowywanych produktów i akcesoriów. Jednocześnie na funkcjonalność kuchni wpływać będzie jej metraż, kształt pomieszczenia, jak i prowadzony przez nas styl życia. Finalnie, nie bez znaczenia są też nasze preferencje i to, jak korzystamy z kuchni oraz w jaki sposób najczęściej się po niej poruszamy. Kuchnia funkcjonalna nade wszystko bowiem powinna być dopasowana do naszych indywidualnych potrzeb i oczekiwań. Dlatego też, zanim rozpoczniemy jej urządzanie, warto poznać praktyczne wskazówki, które pozwolą nam zaplanować ergonomiczne wnętrze. Zacznijmy od wyboru kształtu zabudowy meblowej.

Układ mebli kuchennych

Kształt zabudowy meblowej ma kluczowe znaczenie dla ergonomii w kuchni. Meble mogą być rozmieszczone w różnych układach, które najczęściej dobiera się do specyfiki pomieszczenia, a zatem do jego architektury, wymiarów, rozmieszczenia okien i drzwi oraz ewentualnych elementów konstrukcyjnych, takich jak kolumny czy słupki. Znaczenie ma również to, na jakiej liczbie szafek i szuflad oraz jak dużej powierzchni blatu roboczego nam zależy. Jakie warianty mamy do wyboru?

Kuchnia w kształcie litery I, czyli jednorzędowa – to układ, w którym zabudowa meblowa, wraz ze sprzętami AGD, rozciąga się wyłącznie na jednej ze ścian. Najczęściej można spotkać się z nim w wąskich kuchniach w bloku oraz w niewielkich aneksach kuchennych, czyli wszędzie tam, gdzie ograniczone miejsce nie pozwala nam na ustawienie dodatkowego rzędu szafek.

Kuchnia w kształcie litery L – to zabudowa, w której do dyspozycji mamy dwa rzędy szafek ułożonych do siebie prostopadle. Układ ten sprawdza się w kuchniach narożnych, otwartych na salon, ale i w niedużych kuchniach w bloku. Większa liczba tak umieszczonych mebli pozwala na ergonomiczne rozlokowanie sprzętów AGD.

Kuchnia dwurzędowa – w tej wersji kuchennej zabudowy także pojawiają się dwa rzędy szafek, tym razem jednak są one względem siebie równoległe. Wariant ten wykorzystuje się z reguły w kuchniach z oknem, pod którym znajduje się kaloryfer, ale można spotkać się z nimi również w kuchniach otwartych na salon.

Kuchnia w kształcie litery U – w zależności od specyfiki pomieszczenia, zabudowa w kształcie litery U może mieć dwojaką postać: meble mogą być rozmieszczone wzdłuż trzech ścian albo znajdować się na dwóch ścianach, trzeci rząd szafek zaś będzie w tym wypadku pełnić rolę półwyspu, który oddzielać będzie kuchnię od sąsiadującej z nią strefy: salonu bądź też jadalni. Układ ten uznawany jest za wysoce praktyczny – gwarantuje dużo miejsca do przechowywania oraz sporo miejsca do pracy.

Kuchnia w kształcie litery G – jeżeli uważacie, że Wasze potrzeby są jeszcze większe, możecie zdecydować się na zabudowę meblową w formie litery G. W tym wypadku meble znajdować będą na trzech ścianach, ale dodatkowo do dyspozycji będziemy mieć półwysep. To rozwiązanie sprawdzające się w dużych, przestronnych pomieszczeniach.

Kuchnia z wyspą – wyspa może stanowić uzupełnienie mebli ułożonych w kształt litery L i U oraz zabudowy jednorzędowej. Możemy zaaranżować ją na różne sposoby, zapewniając sobie dodatkową przestrzeń roboczą i miejsce do przechowywania albo zorganizować na niej strefę gotowania i/lub strefę zmywania. Nie można też nie wspomnieć o tym, że wyspa sprzyja rodzinnej integracji i wspólnemu przyrządzaniu posiłków.

Szafki górne i dolne, a może wysoka zabudowa?

Ergonomiczna kuchnia to taka, która pomieści wszystkie niezbędne akcesoria i produkty spożywcze. Musi więc znaleźć się w niej odpowiednio dużo miejsca do przechowywania. W zależności od rozmiarów i specyfiki pomieszczenia oraz liczby posiadanych przedmiotów, możemy zaplanować w kuchni szafki górne i dolne, wyłącznie szafki dolne lub też wysoką zabudowę. Pozbawiona górnych szafek kuchnia wizualnie wydaje się być przestronniejsza. Taki układ najczęściej stosuje się w niewielkich wnętrzach, gdzie obecność zbyt dużej liczby mebli mogłaby być przytłaczająca, w niskich pomieszczeniach oraz w kuchniach znajdujących się na poddaszu. Zamiast szafek wiszących w taki przypadku na ścianach mogą pojawić się otwarte półki lub relingi. Sporo korzyści natomiast przynosi nam wysoka zabudowa rozciągająca się od podłogi aż po sufit, w której możemy umieścić kosze cargo, głębokie szuflady oraz sprzęty AGD, takie jak lodówka, piekarnik do zabudowy czy kuchenka mikrofalowa. Korzystanie z zainstalowanych na odpowiedniej wysokości urządzeń jest znacznie wygodniejsze i nie wymaga od nas schylania się.

Ergonomia w kuchni a wysokość i szerokość blatu

Niezbędnym elementem ergonomicznej kuchni jest blat roboczy. Jeżeli tylko to możliwe, powinniśmy zapewnić sobie przynajmniej 120 cm wolnej przestrzeni. W małej kuchni szerokość blatu możemy ograniczyć, jednak 60 cm to absolutne minimum. Dodatkowo, po każdej ze stron płyty grzewczej należy zostawić 40 cm płyty roboczej. Dzięki temu bez przeszkód będziemy w stanie ustawić na kuchence również większe naczynia, ale też zyskamy miejsce na odłożenie używanych do gotowania produktów, przypraw czy akcesoriów. Poza szerokością blatu, duże znaczenie ma również jego wysokość. Za nisko umieszczony blat przy dłuższej pracy powodować będzie ból kręgosłupa. Zbyt wysoki również nie będzie komfortowy. Jak zatem ustalić jego właściwe położenie? Wysokość blatu kuchennego powinna być dopasowana do wzrostu domowników. Jeżeli staniemy przed szafką i zegniemy rękę w łokciu, blat ma znajdować się ok. 15-20 cm niżej.

Sprzęty AGD i strefy kuchenne

Strefy robocze w kuchni wyznaczane są przede wszystkim poprzez poszczególne urządzenia AGD.

Strefa gotowania

To miejsce, w którym oddajemy się gotowaniu i pieczeniu, dlatego musi znaleźć się w nim płyta grzewcza wraz z okapem oraz piekarnik. W okolicy tych sprzętów powinniśmy także przewidzieć przestrzeń do przechowywania używanych w trakcie przyrządzania posiłków akcesoriów kuchennych: garnków, blach, foremek, miarek, cedzaków, łopatek, chochli i innych.

Najważniejsze sprzęty w strefie gotowania i ich funkcjonalność

Piekarnik – tak, jak już wspomnieliśmy, dla zapewnienia sobie komfortu, piekarnik dobrze jest umieścić w tzw. słupku. A oto, co powinien oferować funkcjonalny piekarnik:

• funkcje pieczenia – im będzie ich więcej, tym więcej potraw będziemy w stanie piec w optymalnych dla nich warunkach,
• termoobieg – dzięki tej funkcji możemy przyrządzać potrawy i ciasta na kilku poziomach jednocześnie. Ponadto pieczenie z termoobiegiem trwa krócej i może odbywać się w niższej temperaturze, dzięki czemu urządzenie zużywa mniej prądu,
• funkcja mikrofal – zastosowanie mikrofal podczas pieczenia znacznie przyspiesza cały proces,
• funkcja pary – w piekarnikach wyposażonych w systemy parowe można piec i/lub gotować z wykorzystaniem pary,
• system czyszczenia automatycznego – czyszczenie parowe, katalityczne czy pyroliza ułatwią utrzymanie wnętrza piekarnika w czystości,
• system Home Connect – w zaawansowanych modelach znanych marek, np. w piekarnikach marki Siemens, znajdziemy innowacyjną technologię Home Connect, dzięki której możliwe jest zdalne sterowanie sprzętem AGD za pomocą urządzeń mobilnych. W dedykowanej aplikacji dostępne są również wskazówki i porady odnośnie do pieczenia różnego rodzaju potraw, ale i setki gotowych przepisów pochodzących z całego świata.

Płyta grzewcza – jej rozmiar powinien być dopasowany do wielkości gospodarstwa domowego i naszych potrzeb. Dobrze też zadbać o to, by płyta była wyposażona w:

• funkcję powerBoost – dzięki tej opcji możemy wykorzystać pełną moc płyty i maksymalnie przyspieszyć gotowanie,
• strefę flexInduction Plus – która daje możliwość połączenia sąsiadujących ze sobą pól grzewczych w jedną dużą strefę, dla wygodnego gotowania w większych naczyniach,
• sensor smażenia – czujnik ten dba o efekty smażenia potraw, rozgrzewając patelnię do odpowiedniej temperatury, a następnie utrzymując moc grzania na właściwym poziomie,
• timer – pozwoli na ustawienie czasu gotowania, po upływie którego urządzenie wyłączy się automatycznie.

Okap – praktyczne rozwiązania stosowane w okapach, na które warto zwrócić uwagę, to:

• bieg turbo – okapy najczęściej mogą pracować w oparciu o trzy poziomy mocy, niektóre modele jednak oferują również tzw. bieg turbo. Po jego uruchomieniu urządzenie przez określony czas pracuje z najwyższą mocą, po czym samodzielnie przechodzi na niższy bieg. Poziom turbo jest niezastąpiony chociażby podczas smażenia, kiedy nie chcemy dopuścić do rozprzestrzeniania się intensywnych zapachów,
• timer – pozwala zaprogramować czas działania urządzenia. To funkcja przydatna, kiedy po skończonym gotowaniu chcemy, by wyciąg pozbył się reszty znajdujących się w powietrzu zanieczyszczeń. Urządzenie dokończy pracę, a następnie samo się wyłączy. My zaś swobodnie możemy opuścić kuchnię wcześniej.
• pilot – jest przydatny szczególnie w przypadku okapów sufitowych i nadwyspowych, a niekiedy również i kominowych,
• generowany hałas – im ciszej pracować będzie okap, tym bardziej komfortowa będzie praca w kuchni.

Strefa zmywania

Wyznaczają ją zmywarka oraz zlewozmywak, w okolicach których często zlokalizowane jest również miejsce do składowania odpadów. Tutaj dobrze jest także zaplanować przestrzeń do przechowywania akcesoriów i detergentów przydatnych podczas zmywania: gąbek, ściereczek, szczotek, płynów do mycia naczyń, tabletek, soli i nabłyszczacza do zmywarki.

Najważniejsze sprzęty w strefie zmywania i ich funkcjonalność

Zmywarka – ergonomię w kuchni zagwarantuje nam zmywarka, która posiada:

• elastyczne wnętrze – czyli kosze o regulowanej wysokości i składane elementy, dzięki którym układ komory zmywania można łatwo dopasować do rodzaju załadunku,
• szufladę na sztućce – to dodatkowy kosz, na którym wygodnie ułożymy sztućce, kuchenne akcesoria i niewielkiej naczynia, takie jak filiżanki do espresso,
• czujniki stopnia zabrudzenia wsadu – to specjalne sensory, które rozpoznają poziom zabrudzenia naczyń i na tej podstawie dobierają czas ich zmywania oraz ilość i temperaturę wody, gwarantując świetne efekty przy optymalnym zużyciu wody i energii elektrycznej,
• funkcję zmywania połowy załadunku – umożliwiającą energooszczędne zmywanie niepełnego wsadu,
• program automatycznego czyszczenia – podczas którego urządzenie samodzielnie będzie w stanie pozbyć się zanieczyszczeń z komory zmywania,
• funkcję varioSpeed Plus – to funkcja dostępna w zmywarkach Siemens, która pozwala skrócić czas wybranego programu przy zachowaniu wszystkich jego faz,
• system Home Connect – technologia, dzięki której możemy zdalnie zarządzać pracą urządzenia, będzie przydatna także w przypadku zmywarki. Poza zdalnym sterowaniem, aplikacja pomoże nam wybrać właściwy program czy zaplanować czas rozpoczęcia zmywania.

Strefa przechowywania żywności

Centralne miejsce w tej strefie zajmuje lodówka, wokół której powinny znaleźć się szafki i szuflady na produkty, które możemy przechowywać w temperaturze pokojowej.

Najważniejsze sprzęty w strefie przechowywania żywności i ich funkcjonalność

Lodówka – wybierając chłodziarko-zamrażarkę, koniecznie zwróćmy uwagę na te funkcje i parametry:

• No Frost – to system, za sprawą którego w zamrażarce nie gromadzi się lód ani szron. Żywność przechowywana jest w lepszych warunkach, a zamrażalnik nie wymaga rozmrażania,
• energooszczędność – w przypadku chłodziarki, która pracuje przez cały czas, 24 godziny na dobę, niezwykle istotna jest klasa energetyczna. Niższe zużycie energii, to niższe rachunki za prąd, ale i korzyści dla środowiska naturalnego,
• pojemność – pojemna lodówka zapewni nam sporo miejsca do przechowywania żywności. Niektóre modele o zbliżonych wymiarach mogą mieć różną pojemność, dlatego warto sprawdzać i porównywać ten parametr,
• szuflady na warzywa i owoce oraz mięso i ryby – panuje w nich odpowiednia wilgotność i temperatura do przechowywania tego rodzaju produktów, dzięki czemu na dłużej zachowują one swoją świeżość,
• alarm otwartych drzwi – przypomni nam o zamknięciu drzwi, jeżeli pozostaną one otwarte przez zbyt długi czas,
• oświetlenie – dobre oświetlenie to podstawowy element ergonomii w kuchni. Jasne światło w lodówce pozwoli nam szybko odnaleźć to, czego potrzebujemy.

Strefa przygotowywania żywności

To strefa wyznaczana przez blat roboczy. W jego pobliżu powinny się również znaleźć szuflady i szafki z niezbędnymi akcesoriami: sztućcami, nożami do krojenia, deskami. Na blacie wygospodarujmy także nieco miejsca na małe sprzęty AGD, z których korzystamy na co dzień: czajnik, toster, mikser czy blender.

Strefa przechowywania naczyń

Obejmuje wszystkie szuflady, szafki i otwarte półki przeznaczone do przechowywania szkła, kubków, misek, zastawy stołowej itp. Dla zapewnienia sobie wygody należy zadbać także o wyposażenie mebli, które pomoże nam zmieścić wszystkie potrzebne przedmioty, ułatwi ich organizację i utrzymanie ich w porządku.

CZY WIESZ, ŻE… trójkąt roboczy w kuchni wyznaczają trzy strefy: gotowania, zmywania i przechowywania. W ergonomicznej kuchni pomiędzy tymi strefami powinien być zachowany odpowiedni dystans: pomiędzy zlewozmywakiem a lodówką – od 120 do 210 cm, pomiędzy lodówką a płytą grzewczą – od 120 do 270 cm, a pomiędzy zlewozmywakiem a kuchenką – od 120 do 210 cm. Przestrzeganie zasady trójkąta roboczego da nam pewność, że, pracując w kuchni, nie będziemy pokonywać zbędnych odległości.

Systemy w kuchni – co wybrać?

Kuchenna ergonomia to także sposób wyposażenia szafek i szuflad, który gwarantuje wygodę. O czym pamiętać i na jakie rozwiązania warto się zdecydować?

Systemy do szafek narożnych – takie jak magic corner czy le mans, które dają nam możliwość wygodnego korzystania z mebli znajdujących się w rogach kuchni i pozwalają lepiej je zagospodarować.

Organizery do szuflad – już same szuflady są znacznie bardziej wygodne od klasycznych szafek, kiedy zaś zastosujemy w nich organizery, jeszcze bardziej zyskają na funkcjonalności. Wszystkie niezbędne akcesoria staną się łatwo dostępne, a w szufladach zawsze panować będzie porządek.

Kosze cargo – to wysuwane fronty z półkami, do których dostęp mamy z obu stron. Są wygodne w użytkowaniu i mogą mieć różną wysokość i szerokość. Dobrze sprawdzą się więc chociażby jako uzupełnienie zabudowy meblowej w miejscu, w którym nie zmieści się pełnowymiarowa szafka czy szuflada.

Regały modułowe – dodatkowych półek w kuchni nigdy za wiele, a układ i pojemność regałów modułowych możemy zmieniać w zależności od bieżących potrzeb.

Mobilne wyspy – jeżeli w kuchni brakuje nam miejsca na standardową wyspę, możemy rozważyć zakup wyspy na kółkach. Mobilne wyspy zapewniają nam dodatkową przestrzeń do przechowywania, a czasami też do pracy. Kiedy zaś nie są potrzebne, możemy je schować.

Elektryczne otwieracze – najczęściej stosuje się je w szufladach pod zlewem, w których trzymamy pojemniki na odpady. Ich działanie umożliwia otwarcie frontu poprzez jego delikatne dotknięcie. Doskonale więc sprawdzają się wtedy, kiedy w rękach trzymamy śmieci, które chcemy wyrzucić. W takim wypadku wystarczy nacisnąć front np. kolanem. Ale urządzenia otwierające i zamykające drzwiczki szafek można wykorzystać również w szafkach wiszących, otwieranych do góry, jeżeli trudno nam sięgnąć do ich uchwytów.

Systemy segregacji odpadów – sortowanie odpadów to obowiązek każdego z nas, by jednak nie był on uciążliwy, warto skorzystać z dostępnych na rynku systemów segregacji, które ułatwią nam cały proces.

Systemy oświetleniowe – ergonomia w kuchni to również odpowiednie oświetlenie. Jedna, centralnie umieszczona lampa sufitowa to stanowczo za mało. Do doświetlenia pomieszczenia, ale i przestrzeni roboczej warto zastosować dodatkowe punkty świetlne, takie jak chociażby spoty sufitowe czy taśmy ledowe.

https://www.maxkuchnie.pl/artykuly/ergonomia-w-kuchni-czyli-zasady-rozplanowania-zabudowy-kuchennej-2935.html

https://www.maxkuchnie.pl/producenci/producenci-agd/siemens/odkryj-swiat-lepszych-polaczen-z-nowa-linia-sprzetow-siemens-3297.html

https://www.maxkuchnie.pl/artykuly/jak-zaaranzowac-kuchnie-w-ksztalcie-u-2609.html

https://www.maxkuchnie.pl/artykuly/cechy-funkcjonalnej-kuchni-2469.html